GRODZISKO W PODGÓRNEJ

Okazałe i malownicze grodzisko (ze szczytu można zobaczyć aż osiem kościołów w okolicy) opowieść o szczęściu w kulturze bałtyckiej uzupełnia o motyw walki i poświęcenia jednostki dla dobra i szczęścia ogółu. Takie właśnie wartości wyznawali litewscy partyzanci, którzy przejęli je od litewskich ochotników - uczestników walk o niepodległość z lat 1918-1920 i w pewnym stopniu od powstańców styczniowych (l. 1863-1864). Grodzisko, które znajduje się na południowo-zachodnim brzegu jeziora Vidinkstas, znane również pod nazwą Bateria Szwedzka, jest datowane na I tysiąclecie p.n.e. - drugą połowę II tysiąclecia p.n.e. Majdan ma kształt czworokąta, podłużny w kierunku północno-południowym, o wymiarach 48x41 m. W obrębie majdanu odkryto warstwę kulturową o grubości do 35 cm, składającą się z ciemnej ziemi, jam słupowych, pozostałości palenisk i znalezisk archeologicznych. W miejscu tym w 1918 r. ustawiono krzyż (odbudowany w 1989 i 1998 r.), znajdują się 4 groby partyzanckie. Zbocza grodziska strome, wysokość sięga 25 m, do naszych czasów przetrwał system rowów i wałów obronnych. U podnóża grodziska istniała starożytna osada. Legenda głosi, że grodzisko usypały laumės (litewskie postacie mitologiczne – przyp.tłum.) nanosząc piach w fartuchach. Inne z kolei opowiadają, że grodzisko zbudowali ludzie znosząc ziemię w żelaznych czapach, że na kopcu znajduje się jakiś obiekt - kościół lub zamek, że grodzisko rozwierało się w Wielkanoc, a ludzie krążyli wokół niego, że na szczycie i na polach można było zobaczyć płonące złoto... Nieopodal grodziska w Podgórnej znajduje się wzgórze o okrągłym kształcie zwane Dzielnicą Laumė. Jak głosi przekaz ustny, wróżki laumės usypywały grodzisko znosząc ziemię w fartuchach, a wysypywać ją miały w chwili, gdy koguty zapiały... Dzielnica Laumė jest wartością kulturową znajdującą się pod ochroną państwa, zaś grodzisku w Podgórnej nadano status zabytku.