GRODZISKO W MOSZKIANACH (ŁANKUPIANACH)

Grodzisko w Moszkianach (Łankupianach) (rejon rakiski) jest datowane na koniec I tysiąclecia p.n.e. - I tysiąclecie naszej ery. Ze wszystkich stron wzgórze okala podgrodzie o powierzchni 5 ha. Grodzisko znajduje się na odosobnionym masywnym wzgórzu na lewym brzegu Łankupy, majdan podłużny, otoczony wałem, zbocza strome, o wysokości do 30 m, na zboczach 2 pierścienie rowów - wałów. W trakcie wykopalisk odkryto ponad 400 przeróżnych świadków historii osady: gliniane wrzeciono, pozostałości ceramiki kreskowej i naczyń o chropowatej powierzchni, żużel, kości zwierzęce. Legenda o wzgórzu w Moszkianach mówi, że w krainie zamieszkanej przez Zelów, pośród rozległych lasów, nad brzegiem rzeczułki, na stromym wzgórzu stał potężny zamek z drewna dębowego. Mieszkał w nim szlachcic Meškėnas, który był chciwym i okrutnym tyranem. Miał dwoje dzieci: złotowłosą, kapryśną Laukupelė i łagodnego syna Tylutisa. Miejsce, w którym obecnie znajduje się miasteczko Poniemuń, porastał święty las dębowy, w którym oddawano cześć bogom. Do kraju dotarły jednak niepokojące wieści o nadciągających groźnych jeźdźcach. Meškėnas dołączył do przybyszy, był bowiem gotów służyć i pomóc im w pokonaniu stawiających opór Zelów. W zamian chciwy szlachcic poprosił o pozwolenie na bycie głównym jeźdźcem plemienia. Jego syn zaś, Tylutis, pozostał po stronie Zelów. Za zdradę stary krywe rzucił na Meškėnasa klątwę, wyrzekła się go też własna ukochana córka Laukupelė. Zemsta Perkuna była straszna - skierował błyskawice na drewniany zamek Meškėnasa, niebo rozświetliły języki ognia. Od tamtej pory słuch po nim zaginął, nikt nie widział i nie słyszał również o jego córce Laukupelė. Perkun zgładził zdrajcę wraz z zamkiem i całym jego dobytkiem. Po ogłoszeniu roku 2017 Rokiem Grodzisk Gintautas Zabiela, archeolog, historyk archeologii i doktor nauk humanistycznych, często nazywany guru grodzisk, zaprezentował autorskie Top 10 gor zamkowych. Na liście tej znalazło się również grodzisko w Moszkianach.